Rozróżniamy dwa imiesłowy:
• imiesłów czasu teraźniejszego – Partizip Präsens (Partizip I)
kochend
• imiesłów czasu przeszłego – Partizip Perfekt (Partizip II)
gekocht
Partizip I
Partizip I odpowiada polskiemu imiesłowowi współczesnemu zakończonemu na -ąc. Tworzymy go dodając do bezokolicznika końcówkę -d:
tanzen – tanzend (tańcząc)
schlagen – schlagend (bijąc)
lügen – lügend (kłamiąc)
sprechen – sprechend (mówiąc)
Partizip I = bezokolicznik + -d
Partizip I występuje często jako przydawka i jest odmieniany jak przymiotnik:
der fliehende Flüchtling (uciekający zbieg)
die fahrende Straßenbahn (jadący tramwaj )
das fliegende Flugzeug (lecący samolot)
die spielenden Kinder (bawiące się dzieci)
das sich kämmende Mädchen (czesząca się dziewczyna)
ein singender Mann (śpiewający mężczyzna)
Może również występować jako okolicznik i jest wówczas nieodmienny:
Laut schreiend lief er zur Mutter. (Głośno krzycząc, pobiegł do matki.)
Nach dem Buch hoch greifend fiel er um. (Sięgając wysoko po książkę, przewrócił się.)
Partizip II
Partizip II jest trzecią formą podstawową czasownika i odpowiada w języku polskim imiesłowowi biernemu zakończonemu na -ny lub -ty:
aufgeräumt (posprzątany)
gebrochen (złamany)
verkauft (sprzedany)
verschlossen (zamknięty)
korrigiert (poprawiony)
Tworzenie imiesłowów czasu przeszłego Partizip II
Czasowniki słabe
Imiesłowy czasu przeszłego pochodzące od czasowników regularnych tworzymy dodając:
• do tematu czasownika końcówkę -t oraz przedrostek -ge (czasowniki proste i czasowniki złożone rozdzielnie)
• do tematu czasownika końcówkę -t (czasowniki złożone nierozdzielnie oraz obcego pochodzenia zakończone na -ieren)
• czasowniki proste
bauen – gebaut
machen – gemacht
kaufen – gekauft
• czasowniki rozdzielnie złożone
abholen – abgeholt
einpacken – eingepackt
aufführen – aufgeführt
• czasowniki nierozdzielnie złożone, zaczynające się od przedrostków:
emp-, ent-, be-, ge-, miss-, er-, ver-, zer-
erzählen– erzählt
gehören – gehört
entdecken – entdeckt
• czasowniki obcego pochodzenia zakończone na -ieren
informieren – informiert
studieren – studiert
protestieren – protestiert
Czasowniki mocne
Partizip II czasowników mocnych tworzymy poprzez dodanie do tematu bezokolicznika przedrostka -ge (z wyjątkiem czasowników złożonych nierozdzielnie) oraz końcówki -en.
W czasownikach złożonych rozdzielnie przedrostek ge- znajduje się pomiędzy przedrostkiem a tematem czasownika. W temacie czasowników zachodzą zmiany samogłoskowe.
• czasowniki proste
reiben – gerieben
beginnen – begonnen
liegen – gelegen
• czasowniki rozdzielnie złożone
aufnehmen – aufgenommen
ausziehen – ausgezogen
einladen – eingeladen
• czasowniki nierozdzielnie złożone
empfehlen – empfohlen
ertrinken – ertrunken
entstehen – entstanden
Czasowniki mieszane
Partizip II czasowników mieszanych tworzymy poprzez dodanie do tematu bezokolicznika przedrostka -ge i końcówki -t.
Do czasowników mieszanych należą:
• czasowniki modalne
können – gekonnt
wollen – gewollt
• niektóre czasowniki nieregularne
bringen – gebracht
wissen – gewusst
Zastosowanie Partizip II
Partizip II stosujemy:
• jako przydawkę odmienianą jak przymiotnik;
der geliehene Bleistift
das geschwollene Bein
• jako nieodmienny okolicznik lub orzecznik
Gekränkt ging er nach Hause.
• jako część składową czasu przeszłego Perfekt, czasu zaprzeszłego Plusquamperfekt oraz czasu przyszłego Futur II
Er hat die Blumen gegossen.
Sie hatte den Zug verpasst.
Ich werde das Buch bis morgen gelesen haben.
• jako część składową strony biernej i strony biernej określającej stan
Die Bank wird umgebaut.
Die Party ist schon vorbereitet.
Der kleine Junge ist entführt worden.