Turystyka to odbywanie krótkotrwałych lub dłuższych podróży poza miejsce zamieszkania w celach niezarobkowych (czyli np. wypoczynkowych, sportowych, poznawczych). W zależności od przyjętych kryteriów stosuje się różne podziały turystyki:
• turystyka indywidualna i zbiorowa,
• turystyka krajowa i zagraniczna,
• turystyka urlopowa i weekendowa.
Przyjmując za kryterium cel wyjazdu, wyróżnia się następujące rodzaje turystyki: krajoznawczą, wypoczynkową, religijną (pielgrzymkową), biznesową i kwalifikowaną. Czynniki wpływające na rozwój turystyki:
• zamożność społeczeństwa;
• postępujące wydłużanie się ludzkiego życia i skracanie czasu pracy;
• walory środowiska przyrodniczego (np. ciepłe morze i atrakcyjne plaże, obszary górskie o dobrych warunkach do uprawiania narciarstwa lub pieszych wędrówek);
• walory środowiska antropogenicznego (np. zabytki, muzea, imprezy kulturalne);
• infrastruktura turystyczna (baza noclegowa, gastronomiczna, rekreacyjna);
• infrastruktura komunikacyjna (sieć dróg, połączeń kolejowych i lotniczych);
• polityka promocyjna państw lub władz lokalnych;
• bezpieczeństwo, regiony ogarnięte konfliktami zbrojnymi lub zagrożone terroryzmem czy epidemiami chorób zakaźnych „odstraszają” turystów.
W roku 2002 Światowa Organizacja Turystyki szacowała wielkość ruchu turystycznego na świecie na 702,6 mln osób, z czego największa jego część przypadała na Europę – 399,8 mln (56,9%) oraz Amerykę Północną 81,6 mln (11,6%). Regiony te notowały także największy udział we wpływach z turystyki, a jednocześnie mają one także największy udział w wydatkach na turystykę.
Państwa o największej liczbie turystów zagranicznych w 2002 r.
| Państwo | Przyjazdy turystów (w mln) | Zmiana 2001/2002 (w %) | Udział w ruchu turystycznym (w %) |
| Świat | 702,6 | 2,7 | 100,0 |
| Francja | 77,0 | 2,4 | 11,0 |
| Hiszpania | 51,7 | 3,3 | 7,4 |
| USA | 41,9 | -6,7 | 6,0 |
| Włochy | 39,8 | 0,6 | 5,7 |
| Chiny | 36,8 | 11,0 | 5,2 |
Państwa o największych wpływach z turystyki i wydatkach na turystykę w 2002 r.
| Wpływy z turystyki (w mld dolarów) | Wydatki na turystykę (w mld dolarów) | ||
| USA | 66,5 | USA | 58,0 |
| Hiszpania | 33,6 | Niemcy | 53,2 |
| Francja | 32,3 | Wlk. Brytania | 40,2 |
| Włochy | 26,9 | Japonia | 26,7 |
| Chiny | 20,4 | Francja | 19,5 |
Państwa o największym dodatnim i ujemnym bilansie wpływów i wydatków z turystyki w 2002 r.
| Bilans dodatni (w mld dolarów) | Bilans ujemny (w mld dolarów) | ||
| Hiszpania | 27,6 | Niemcy | 34,0 |
| Francja | 12,8 | Japonia | 23,2 |
| Włochy | 10,0 | Wlk. Brytania | 22,4 |
| USA | 8,5 | Rosja | 7,8 |