Mowa zależna – to przywołanie cudzej lub własnej wypowiedzi, ale już nie w formie dosłownej. Włączenie w tok naszej wypowiedzi najczęściej cudzych słów odbywa się w postaci zdania podrzędnego dopełnieniowego;
Mama zapytała córkę, czy odrobiła już lekcje.
Córka odpowiedziała, że jeszcze nie, ale zrobi to za chwilę.
Przy zamianie mowy niezależnej na zależną automatycznie dokonujemy pewnych zmian w tekście:
– eliminujemy dwukropek i cudzysłów,
– wprowadzamy spójniki: że, by, żeby itd.,
– zmienia się forma czasowników w zdaniach podrzędnych dopełnieniowych:
1 os. -> 3 os.
jestem zmęczona -> jest zmęczona
zrobię -> zrobi.
Monika powiedziała, że jest bardzo zmęczona dzisiejszymi zajęciami.
Katarzyna zauważyła, że ma (Monika) za dużo obowiązków i powinna odpocząć.
Warto przyjrzeć się wykresom przykładów mowy zależnej. Jak już wiesz, są to zdania podrzędnie złożone dopełnieniowe.
Wojtek powiedział koledze, że chciałby pójść do kina.
Umiejętność rozróżniania form mowy zależnej i niezależnej, i zamiana jednej na drugą mogą ci się bardzo przydać nie tylko w swobodnym posługiwaniu się językiem polskim. Zobaczysz, ile miejsca poświęca się tym zagadnieniom na lekcjach języków obcych.
Nauczyciel zapytał uczniów, czy chcą jechać na wycieczkę.
