Prądy i pływy

Prądami morskimi nazywamy trwałe lub okresowe (zmieniające kierunek co jakiś czas) ruchy postępowe mas wodnych w morzach i oceanach. Prądy morskie stanowią podstawowy składnik ogólnej cyrkulacji powierzchniowej warstwy wód Oceanu Światowego. Podstawowymi przyczynami powstawania prądów morskich są:
• wiatry stałe lub wiatry wiejące długimi okresami czasu w zbliżonych kierunkach,
• różnice gęstości wód,
• napór wód dostarczanych przez inne prądy morskie.
Ponadto na kierunek prądów silnie wpływa ułożenie lądów i oceanów,a także siła Coriolisa. W efekcie nałożenia tych czynników na poszczególnych oceanach tworzą się częściowo zamknięte, sąsiadujące ze sobą układy cyrkulacyjne. Ze względu na cechy termiczne prądy morskie dzielimy na ciepłe i zimne. Prądy ciepłe to te, które niosą wody cieplejsze od wód otaczających, prądy zimne niosą wody zimniejsze od otaczających.
Pływami nazywamy cykliczne zmiany poziomu wód oceanów i mórz otwartych, wywołane przyczynami astronomicznymi, a ściślej siłą przyciągania Księżyca i w mniejszym stopniu – Słońca. Przypływem morza nazywamy bądź moment najwyższego stanu wody w cyklu pływowym, bądź też zjawisko podnoszenia się poziomu wody i w efekcie jej napływania od otwartego morza ku wybrzeżu. Odpływem morza – analogicznie – nazywamy najniższy stan wody w cyklu pływowym bądź też zjawisko opadania poziomu wody i jej odpływania od wybrzeża ku otwartemu morzu.
Powstawanie pływów związane jest z siłą przyciągania Księżyca na cząsteczki wody od strony, z której satelita się znajduje oraz na oddziaływaniu siły odśrodkowej na cząsteczki wody po przeciwnej stronie Ziemi. Z uwagi na czas obiegu Księżyca wokół Ziemi, wynoszący około24 godz. 53 minuty, przypływ występuje dwukrotnie w ciągu tego czasu (podobnie odpływ), a zatem co mniej więcej 12 i niespełna półgodziny. Warunki lokalne powodują, że wezbranie pływowe pojawia się w różnych miejscach z mniejszym lub większym opóźnieniem.Wysokość pływów na otwartym oceanie jest niewielka (0,5-2 m),jednak w pobliżu lądów, na płytkiej wodzie przypływ spiętrza się i może – w niektórych miejscach (na przykład w wąskich zatokach)–wynosić nawet kilkanaście metrów. Największe zaobserwowane pływy (19,6 m) występują w Zat. Fundy (Kanada). Różnicę pomiędzy najwyższym a najniższym stanem wody określa się mianem skoku pływu. Najwyższe pływy występują w sytuacjach, gdy na oddziaływanie Księżyca nakłada się dodatkowo analogiczne, choć słabsze,oddziaływanie Słońca. Pływy takie nazywamy syzygijnymi.