Poznaliśmy już szczegółowo wszystkie części zdania i funkcje, jakie mogą pełnić. Spróbujmy uporządkować naszą wiedzę i sprawdzić ją na konkretnych przykładach.
W dużym, ciemnym lesie rosły wyjątkowo smaczne grzyby.
Matka mojego najlepszego kolegi z klasy jest bardzo cenioną nauczycielką.
Połączenia wyrazów w zdaniu nazywamy zespołami składniowymi. W nich wyrazy łączą się znaczeniowo i gramatycznie.
• jeśli w zdaniu oba wyrazy są jednakowo ważne (mogą być połączone przyimkiem z lub spójnikiem), to wtedy to połączenie nazywamy szeregiem, a wyrazy pozostają w stosunku współrzędnym;
Dziewczyna z chłopakiem. Deszczowy i wietrzny.
Przystojny, ale niewychowany. Jutro rano wyjeżdżam.
• jeśli jeden z wyrazów jest nadrzędny, a drugi w stosunku do niego podrzędny, to takie połączenie nazwiemy związkiem; wyrazy połączone są w stosunku podrzędnym (związek zgody, związek rządu, związek przynależności);
• możemy wyróżnić dwa typy związków składniowych:
– związek główny – utworzony przez podmiot i orzeczenie:Kasia <- napisała
– związki poboczne – to związki między pozostałymi elementami zdania w grupie podmiotu i orzeczenia:
napisała <- list
list <- długi
list <- do wujka
