Socrealizm – doktryna dotycząca sztuki, ogłoszona w ZSRR w latach 30., do Polski trafiła w 1949 r. po zjeździe Związku Literatów Polskich. W centrum zainteresowania twórców socrealistycznych stali pozytywni bohaterowie pracujący dla dobra miast i wsi, a dla kontrastu – negatywne postacie z Zachodu.
Turpizm – wprowadza do utworu elementy brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego. W polskiej poezji pojawił się po1956 r.; posługiwali się nim m.in. Stanisław Grochowiak, Zbigniew Herbert, Miron Białoszewski, Ernest Bryll, Andrzej Bursa, Tadeusz Różewicz. Programowo przedstawiciele turpizmu włączyli do swoich utworów motywy brzydoty, kalectwa, choroby, śmierci. Turpizm był odpowiedzią na socrealizm i jej nieustanne idealizowanie rzeczywistości.
Lingwizm – pojawił się po 1956 r. i rozwijał się w latach 60.Punktem wyjścia było założenie Awangardy Krakowskiej, która poetę nazywała rzemieślnikiem słowa. Język staje się prawdziwym tematem poezji, bo sam w sobie nie ma już zdolności poznawczych i komunikacyjnych.
Neoklasycyzm – zbiór różnorodnych tendencji w sztuce i literaturze nawiązujących do nurtu klasycystycznego lub do baroku. W literaturze polskiej przedstawicielami neoklasycyzmu byli m.in. Mieczysław Jastrun, Czesław Miłosz.