• Alegoria – takie uosobienie cnoty albo grzechu i tak często występujące w różnych utworach, że staje się symbolem czytelnym dla wszystkich.
• Apokryfy – utwory nawiązujące do Biblii, ale nieuznawane przez Kościół. Pochodzące z nich motywy, często przemieszane z fantastyką, pojawiały się w tekstach hagiograficznych.
• Asceza – unikanie radości życia, umartwianie się w celu doskonalenia duszy i zasłużenia na zbawienie. Początkowo miała formę intensywnego samoudręczenia, ale później przyjęto pogląd św. Franciszka o konieczności szanowania ciała jako daru od Boga.
• Danse macabre – alegoria używana w sztuce plastycznej od średniowiecza. Posługuje się obrazami szkieletów ludzkich tańczących z przedstawicielami różnych warstw społecznych– w ten sposób średniowieczni artyści chcieli pokazać równość wszystkich wobec śmierci.
• Gesta – z łac. czyny; są to utwory opisujące wspaniałe i godne pochwały czyny jakiegoś bohatera.
• Hagiografia – piśmiennictwo chrześcijańskie, które obejmuje żywoty świętych, cuda przez nich czynione oraz związane z nimi legendy.
• Historiografia – wszystkie dzieła zapisujące przeszłość historyczną, m.in. gesta, kroniki, roczniki.
• Kronika – tekst, w którym w porządku chronologicznym rejestrowane są obecne lub przeszłe zdarzenia. Charakterystyczne jest przemieszanie fikcji literackiej z wiedzą historyczną. Autorzy nie byli obiektywni i często dopisywali swoje komentarze.
• Legenda – pełna niezwykłości opowieść o postaciach historycznych (albo rzekomo historycznych).
• Memento mori – czyli „pamiętaj o śmierci”; te średniowieczne słowa przypominają o nietrwałości wszystkiego co ziemskie i o nieuchronności śmierci.
• Misterium – dosł. tajemnica; misteria to widowiska, w których odgrywane były wątki biblijne, np. dzieje chrześcijaństwa, Sąd Ostateczny.
• Moralitet – utwór dydaktyczno-filozoficzny dotyczący kwestii moralnych, takich jak dobro, zło, pycha, wiara. Średniowieczni twórcy posługiwali się konkretnymi przykładami sytuacji społecznych albo rodzinnych. U kresu drogi czeka na bohatera piekło albo niebo. Szczytowy rozwój gatunku przypada na XV w.
• Pasja – z łac. passio, czyli cierpienie. Obraz męki Chrystusa pojawia się w literaturze, malarstwie i muzyce.
• Roczniki (annały) – spisy najważniejszych wydarzeń w porządku chronologicznym; pierwotny rodzaj historiografii. Często były podstawowym źródłem historycznym. Powstawały w klasztorach i kapitułach.