Antropogeneza obejmuje wszystkie procesy biologiczne, które w toku ewolucji doprowadziły do powstania człowieka.
Etapy antropogenezy
– Pojawienie się ok. 35 mln lat temu w Afryce przodków człowiekowatych – /Hominoidea/. Cechowały ich chwytne kończyny i czworonożny sposób poruszania się. Ich przedstawiciele zwani prokonsulami, żyjący 20 mln lat temu, mimo czworonożnego chodu mogli przybierać postawę dwunożną. Tworzyli grupy rodzinne.
– Wyodrębnienie się /ok. 10 mln lat temu/ z prokonsuli driopiteków, od których ok. 6 mln lat temu oddzielają się formy prowadzące do człowiekowatych, czyli hominidów /Hominidea/.
– Pierwsze hominidy cechował w pełni wykształcony dwunożny chód. Żyli na obszarach afrykańskiej sawanny i jako pierwsi świadomie wykorzystywali zasoby środowiska.
– Pojawienie się australopiteków /ok. 4 mln lat temu/. Charakteryzowali się niskim wzrostem /do 1,5 m/, małym mózgiem /ok. 500 cm3/, mocnymi zębami, zdolnością wytwarzania pierwszych narzędzi. Pojawiają się u nich początki życia społecznego /wspólne polowanie, początki rodziny/.
– Pierwszy przedstawiciel rodzaju Homo – Homo habilis /człowiek zręczny/, pojawia się ok. 2,5 mln lat temu. Posiadał większy mózg /600 – 700 cm3/. Wytwarzał narzędzia kamienne.
– Homo erectus /człowiek wyprostowany, pitekantrop/ ok. 2 mln lat temu rozprzestrzenił się z Afryki i opanował Azję i Europę. Posiadał większy mózg /800 – 1100 cm3/ i większy wzrost /ok. 1,7cm/. Używał ognia i wytwarzał różnorodne narzędzia kamienne, zamieszkiwał jaskinie lub budował szałasy.
– Człowiek neandertalski pojawił się 200 – 400 tys. lat temu. Żył do ok. 30 tys. lat temu na terenie Afryki, Azji i Europy. Wyróżniał się dużą pojemnością czaszki /1200 – 1700 cm3/, masywną budową, niskim czołem o silnie rozwiniętych wałach nadoczodołowych. Żył w grupach, zamieszkiwał jaskinie, wytwarzał różnorodne narzędzia kamienne, uprawiał myślistwo, grzebał zmarłych.
– Homo sapiens /człowiek rozumny/ pojawił się w Afryce równolegle z człowiekiem neandertalskim ok. 200–150 tys. lat temu, stąd rozprzestrzenił się na inne kontynenty. Do Europy dotarł około 40 tys. lat temu. Pierwszym europejskim przedstawicielem Homo sapiens był człowiek z Crô–Magnon /kromaniończyk/, który występował w epoce lodowej. Homo sapiens cechuje szczupła budowa ciała, wysokie czoło, brak wałów nadoczodołowych, wysunięty podbródek i duża pojemność mózgoczaszki /1200 – 1600 cm3/.Ponadto rozwinięta mowa oraz społeczny podział pracy.