Leon XIII

Nuncjusz apostolski w Brukseli od 1843, w Belgii obserwował proces industrializacji, przemiany społeczne z nim związane oraz kształtowanie się parlamentaryzmu.Od 1846 biskup Perugii, od 1853 kardynał, od 1878 papież. Tak jak jego poprzednik Pius IX, po zlikwidowaniu Państwa Kościelnego w 1871 żył jako „więzień Watykanu”. Prowadził z dużym rozmachem działalność dyplomatyczną. Nakłonił kanclerza O. von Bismarcka <Bismarck Otto von> do zakończenia polityki antykościelnej w Niemczech (Kulturkampf). Zainicjował powrót do nauki św. Tomasza i powstanie neotomizmu. W 1891 wydał encyklikę Rerum novarum, która dała impuls do rozwoju ruchu społecznopolitycznego (chrześcijańskiej demokracji) i katolickiej nauki społecznej. Potępił w niej idee socjalistyczne (szczególnie tezę o walce klas), głosił potrzebę pokoju, solidaryzmu społecznego, poszanowania własności prywatnej. Utworzył w 1902 Papieską Komisję Biblijną, nadzorującą badania biblijne. Za jego największe dokonanie uważa się pojednanie Kościoła ze społeczeństwami industrialnymi.

Kościół z pobłażaniem matki bierze pod uwagę wielki ciężar słabości ludzkiej.
Leon XIII