Józef II

Syn cesarzowej Marii Teresy, współregent od1765 do chwili jej śmierci w 1780. Razem z matką zadecydowało uczestnictwie Austrii w I rozbiorze Polski w 1772, uzyskując część Małopolski i województwo ruskie. Wybitny przedstawiciel oświeconego absolutyzmu. Ograniczył wpływy Kościoła katolickiego (józefinizm), wprowadził tolerancję religijną, kontrolę państwa nad życiem religijnym, zlikwidował klasztory i ich majątki. Rozwijał szkolnictwo ludowe, w 1781 wprowadził nowy system podatkowy, zwiększając obciążenia finansowe szlachty. Wprowadził silne, scentralizowane rządy, dążąc do unifikacji wszystkich ziem państwa. Rozbudował administrację, armię, strukturę policji państwowej, także jej tajne oddziały. W 1786 wydał nowy kodeks cywilny, w 1787 kodeks karny, który m.in. znacznie ograniczał stosowanie kary śmierci. Pod koniec życia wycofał część wprowadzonych ustaw, przyznał też większą swobodę narodową Węgrom, którzy grozili antyhabsburskim powstaniem. W 1775 anektował Bukowinę, w 1788 przyłączył się po stronie Rosji do wojny z Turcją. W 1790 stracił panowanie w Belgii, która ogłosiła niepodległość. Zbudował silną, stabilną monarchię, która – mimo wielu wstrząsów w następnym stuleciu – dotrwała do 1918.

Martwi mnie jedynie to, że uszczęśliwiłem tak niewiele ludzi, mimo tylu wysiłków.
Józef II