Romantyczna wieś sielankowa i nostalgiczna

Nieco inną wieś, niegroźną i sielankową, opisał Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu. Idealizująca moc wspomnień kazała mu zapomnieć o biedzie, konfliktach społecznych wsi, a pamiętać piękno krajobrazów, urodzajność pól, smak przepysznych potraw, dźwięki muzyki i odgłosy przyrody, taneczne kroki, wielobarwność ginącego szlacheckiego świata. Chłopi funkcjonują gdzieś w tle i na koniec obdarzeni zostają przez Tadeusza i Zosię wolnością. Nie towarzyszą  temu żadne dramatyczne przełomy społeczne...
Z nostalgią wspomina też polską wieś inny emigrant i późny romantyk Cyprian Kamil Norwid – jeśli wierzyć jego „piosnce” – na polskiej wsi „winą jest dużą popsować gniazdo na gruszy bocianie”, ludzie są życzliwi i pozdrawiają się imieniem Chrystusa.