Wyrafinowana metafora Szymborskiej

Na bardziej wyrafinowaną metaforę balu pozwala sobie Wisława Szymborska. Wiersz noblistki Bal ma perspektywę kosmiczną („dopóki Ziemia wciąż jeszcze nie taka/jak do tej pory bliższe i dalsze planety”). W tę perspektywę wkrada się jednak tak typowa dla poetki ironia, podsycana wyrażeniami z języka potocznego („dopóki ani widu ani słychu/o innych trawach zaszczycanych wiatrem,/o innych drzewach ukoronowanych...”). Ziemia to w wierszu Szymborskiej „tutejsza remiza”, w której odbywa się wielki bal – nasze (niekoniecznie jednostkowe) życie, może życie ludzkości, naszej cywilizacji? Nasze osiągnięcia i sukcesy, porażki i klęski, nasze oceny: podziw i potępienie nie mają większego znaczenia, bo nie mają kosmicznego tła. Mamy naszych mozartów, platonów i edisonów (celowo mała litera) niejako z braku czegoś donioślejszego, bo nie słyszeliśmy „o lepszych albo gorszych gdzieś mozartach”. Nasze szczęście jest względne, być może Ziemia jest tylko niepozornym zaściankiem, ale warto się w tutejszej remizie czuć jak ktoś „osobliwy” i „wyróżniony” – to zupełnie wystarczy do szczęścia i do nieszczęścia. Tak więc u Szymborskiej jak zwykle względność: nie wiemy, jakie są wszechświatowe możliwości, kim jest wobec kosmosu nasz Mozart i czy nasz bal nad bale nie jest przypadkiem tylko zabawą w remizie. A jednak to musi zupełnie „wystarczyć”, to może wyznaczać miarę szczęścia i nieszczęścia. Mało kto jest w stanie wznieść się na taki poziom abstrakcji i nasz ziemski bal porównywać do zabawy w remizie, pytać o geniuszy innej perspektywy, inną dobroć, inne zbrodnie. Mądry i pokorny wiersz Szymborskiej uczy nas dystansu wobec naszych małych sukcesów i wielkich osiągnięć ludzkości– wszak nie wiemy przecież, czy prócz naszej ziemskiej fety nie odbywa się gdzieś jakiś kosmiczny bal.