Neron według Sienkiewicza

Innym tyranem starożytności jest opisany w nagrodzonej Nagrodą Nobla powieści Henryka Sienkiewicza Quo vadis cesarz rzymski – Neron. Bohater ten jawi się jako okrutnik i tyran, a zarazem niepoczytalny artysta, w dodatku zły poeta, który za słowa krytyki (zwłaszcza pod adresem swej poezji) karze śmiercią... I gotów jest spalić Rzym dla jednego wiersza – bo wie, iż pożar jako niezwykłe zjawisko może dać mu natchnienie... Cesarscy zausznicy wysłuchują artystycznych (wątpliwej jakości) popisów tyrana i drżą ze strachu przed jego gniewem i kaprysami. Jeden z nich, Petroniusz, wiedząc iż wydany został na niego wyrok, podczas uczty popełnia samobójstwo wraz z ukochaną niewolnicą Eunice. Neron jest władcą mściwym i teatralnie okazującym zarówno przyjaźń,jak i nienawiść, często obłudnym (ostentacyjnie płacze po śmierci Petroniusza jako jego rzekomy przyjaciel). Jest również okrutnikiem (otruł matkę, żonę i przyrodniego brata) i tchórzem, nie potrafi z godnością odebrać sobie życia,gdy chce uprzedzić wyrok śmierci wydany na niego przez senat. Okrucieństwo i obłuda Nerona sięgają zenitu, gdy oskarża chrześcijan o podpalenie Rzymu i urządza dla tłumów wielkie widowisko z udziałem chrześcijan skazanych na śmierć i dzikich zwierząt, które – wygłodzone – rozszarpują wyznawców Chrystusa. Jednak cesarz i tak nie osiąga pożądanego efektu: chrześcijanie giną z modlitwą i nabożną pieśnią na ustach, wspierani przez obecnego na trybunach apostoła Piotra. Według przekazów historycznych Neron niewątpliwie był tyranem i okrutnikiem, jednak wiele jego wad przejaskrawili historycy rzymscy, a potem chrześcijanie.