profil

Stara kobieta, starzejąca się kobieta

poleca 52% 25 głosów

Za lat pięćdziesiąt siądzie przy fortepianie
(będzie miała wówczas wiosen siedemdziesiąt cztery)
babcia, co nosiła jumpery
i przeżyła wojnę nudną niesłychanie.
Babcia, za której czasów jeździły tramwaje,
samolot pierwszych kroków uczył się po niebie,
a ludzie przez telefon mówili do siebie,
nie widząc się nawzajem.

(Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Babcia)

Postać starej kobiety pojawia się w utworach literackich dość często: bohaterka budzi szacunek, litość, współczucie innych bądź akceptację otoczenia. W sposobie odnoszenia się innych bohaterów do starych kobiet ujawnia się ich wrażliwość, zdolność współczucia, empatii, ale także stosunek do własnego ciała, starzenia się, do własnej atrakcyjności. Warto też nadmienić, że zmienia się sposób postrzegania starości i bohaterowie utworów sprzed lat, których nazywamy starcami i staruszkami, w dzisiejszych czasach funkcjonowaliby często jako aktywni ludzie w sile wieku.

poleca 67% 3 głosy

Dobra matka staruszka

Postać matki staruszki spotykamy m.in. w Balladynie Juliusza Słowackiego. Starowinka kocha obie córki: Alinę i Balladynę i marzy o szczęściu dla nich, a gdy nadarza się okazja, stara się wydać którąś z córek za możnego pana Kirkora, pukającego przypadkiem do ich chaty. Troskliwa, kochająca i dobra, dozna srogiego zawodu: jej ukochana Alina nie powróci z lasu,podstępnie zabita przez siostrę, a Balladyna jako wielka pani wyrzeknie się matki i każe poszczuć ją psami. Gdy staruszka przyjdzie...

poleca b/d

Wulkan energii

Uosobieniem starej, ale pełnej energii, zaradnej kobiety jest bohaterka Chłopów Władysława Stanisława Reymonta, Dominikowa. To z inicjatywy matki jej piękna, młoda córka Jagna zostaje wydana za najbogatszego gospodarza we wsi, przywódcę gromady – Macieja. Ona też decyduje o przepisaniu najlepszego kawałka ziemi Jagnie. Po śmierci Boryny to ona skłania córkę do pilnowania swego majątku i nieustępowania w sporach z Borynami (które Jagusię zniechęcają i nużą– gdyby nie żelazna ręka matki,...

poleca 84% 6 głosów

Swatka

Innym typem starych zaradnych kobiet są swatki. Na ogół do zajęcia się niezbyt chlubnym procederem skłania je niewysoka pozycja społeczna i fatalna sytuacja materialna. Często w tej grupie są wdowy i nieszczęśliwe kobiety, które muszą jakoś zarobić na swe utrzymanie, a nie mają innych możliwości, zmarli mężowie nie zabezpieczyli ich na przyszłość, a same bohaterki nie czują się już na tyle atrakcyjne, by starać się o mężów kolejnych (jak np. czyniła to Podstolina z Zemsty ). Taką swatką...

poleca b/d

Stara sługa, niania

Postać starej niani, wiernej sługi oddanej domowi opisuje Antoni Czechow w swym dramacie Trzy siostry . Niezdolnej już do pracy starej Anfisie (ma lat około osiemdziesięciu) Natasza, bratowa Olgi, odmawia miejsca w domu, twierdząc, że nie potrzebuje w nim darmozjadów. Olga, wdzięczna staruszce za trzydziestoletnią pracę w ich domu, jest tym zbulwersowana, wie jednak, że będzie musiała ulec despotycznej, niewrażliwej bratowej. Sceny te doskonale charakteryzują obie bohaterki.

poleca 80% 15 głosów

Stara panna, uboga krewna

Często w literaturze spotykamy także postać samotnej ubogiej krewnej, niejednokrotnie pozostającej na łasce dalszej rodziny. Budzi ona zwykle litość i pogardę, i bez ogródek nazywana jest starą panną. W czasach, gdy małżeństwo traktowano jako jedyną możliwą dla kobiety drogę awansu społecznego, kariery, osoby takie uważano za nieszczęśliwe, pechowe i jawnie gorsze od innych. Szybko starzeją się i nie wychodzą za mąż kobiety z ubogiej linii znakomitej kupieckiej rodziny Buddenbrooków–...

poleca 86% 7 głosów

Stare szalone

Nie brakuje też w literaturze obrazów szalonych starych kobiet. Jedną z nich jest Florentynka z powieści Olgi Tokarczuk Prawiek i inne czasy . Ciężko doświadczona przez los, po utracie męża i niemal wszystkich dzieci, stopniowo osuwa się w szaleństwo. Ludzie znają ją jako starą kobietę, urągającą księżycowi i niedającą w nocy spać innym, wiecznie otoczoną psami, które traktuje jak ludzi.

poleca 85% 20 głosów

Żebraczka, komornica

W Władysława Stanisława Reymonta sportretowano starą Jagustynkę, która z dawnej gospodyni stała się żebraczką, komornicą, bo ziemię zapisała dzieciom. Stosunek dzieci do starej matki odzwierciedla ich brak wrażliwości, chciwość i chłopską mentalność, która pozwalana złe traktowanie starszych, chorych, niezdolnych do ciężkiej pracy osób, zwłaszcza jeśli przepisały już ziemię młodszym (na takie traktowanie nie chce się zgodzić Maciej Boryna, dlatego silną ręką trzyma gospodarstwo i nie...

poleca 64% 25 głosów

Przykry proces starzenia się

Tematem utworów literackich bywa też sam proces starzenia się kobiety. Mowa o nim np. w Początku Andrzeja Szczypiorskiego. Bohaterka powieści, piękna pani Seidenman nagle spostrzega, że inaczej już wyglądają jej kształtne stopy, którym dotąd lubiła się przyglądać, sądząc, że jest jeszcze młoda i atrakcyjna. Od tego dnia, gdy spostrzega, że jej nogi nie są już tak ładne, wdowa zacznie rejestrować smutne zmiany w swym organizmie.Zmiany w wyglądzie dawniej kochanych kobiet, jeszcze...

poleca 100% 4 głosy

Babunia

Babki, dbające o wychowanie i byt wnuka, to np. ukazane w Dolinie Issy Czesława Miłosza Michalina Surkontowa (babcia Misia) – kobieta energiczna, oschła, na pozór egoistyczna indywidualistka, bardzo kochająca jednak wnuka, oraz jej przeciwieństwo, stara Dilbinowa, delikatna, elegancka, słabowita, również czuła dla Tomaszka... Postać babci, wspomnianą już, spotkamy też w Nocach i dniach Marii Dąbrowskiej czy Bożej podszewce Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz. Ciepłe obrazy starości odnajdziemy...

poleca 100% 7 głosów

O starości inaczej

Inaczej, bez lęku przed upływem czasu, opisuje starzenie się wybitna poetka Anna Świrszczyńska. W jej wierszach odnajdziemy poczucie wspólnoty ze starymi kobietami, szalonymi staruszkami, które mówiąca w wierszach (zapewne można ją utożsamiać ze Świrszczyńską) nazywa „siostrami z dna”. Poetka, choć rejestruje objawy starzenia się, potrafi w nich dostrzec przejawy piękna świata i kobiecości (bo kobiecość nie równa się u niej młodości): Siedzimy obie na progu, gadamy o dzieciach i...

Podoba się? Tak Nie

Materiał opracowany przez eksperta

Czas czytania: 1 minuta