rzecz. ż
ogół dorobku ludzkości we wszystkich dziedzinach, określający stopień rozwoju społeczeństwa; czasem z określeniem szczegółowym, dotyczącym konkretnego okresu historycznego (np. cywilizacja rzymska, grecka)
Postęp cywilizacyjny, jaki dokonał się w XIX i XX w. przyspieszył rozwój przemysłu, transportu i wielu innych dziedzin życia. Jednak cywilizacja (M. lp) i jej zdobycze mogą obrócić się także przeciw ludzkości, tak jest np. w przypadku energii atomowej, która może służyć ludziom, ale w wypadku wojny przyczynić się do zagłady cywilizacji (D. lp., ident. w C. i Ms. lp).Ludzie od wielu lat przygotowują się do nawiązania kontaktu z którąś z cywilizacji (M. lm) pozaziemskich. Dotychczasowe wysiłki uczonych nie przyniosły jednak żadnego efektu.
Pochodzenie:
Przym. cywilizacyjny oznacza właściwy dla cywilizacji i nie należy go mylić z przym. cywilizowany (a. ucywilizowany), oznaczającym korzystający z możliwości cywilizacyjnych (np. cywilizowany kraj), a szerzej: postępujący zgodnie z przyjętymi w cywilizacji normami, np. Ku zdumieniu podróżników napotkani na szlaku tubylcy okazali się ludźmi cywilizowanymi, przybyszami, którzy osiedlili się na pustkowiu z własnego wyboru. Wielu z nich miało w domach książki, a w chatach znajdowały się pomysłowo skonstruowane piece. Wieś miała też swojego lekarza. Pokrewne słowo – cywilizować (a. ucywilizować) oznacza, szerzyć cywilizację, czyli wprowadzać normy, technikę, organizację społeczną i prawo charakterystyczne dla wysoko rozwiniętych społeczeństw, co miało miejsce w historii, np. w przypadku zasiedlania zamorskich krajów.
