Przypomina mitozę. Prowadzi do rozdziału chromosomów na chromatydy, które stają się chromosomami potomnymi (liczba chromosomów jest nadal haploidalna, tak jak po I podziale mejotycznym).
Profaza II – w krótkim czasie zanika otoczka jądrowa i jąderko; powstaje wrzeciono podziałowe, do którego przyczepiają się chromosomy.
Metafaza II – chromosomy grupują się w płaszczyźnie podziałowej; skracające się wrzeciono podziałowe rozrywa chromosomy na chromatydy.
Anafaza II – chromatydy wędrują do przeciwległych biegunów jako chromosomy potomne.
Telofaza II – powstają cztery jądra potomne o zredukowanej, tj. haploidalnej liczbie chromosomów; następuje odtworzenie otoczki jądrowej; jąderko staje się widoczne; chromosomy ulegają despiralizacji.
Cytokineza zachodzi podczas telofazy (może rozpocząć się już w anafazie) – powstają cztery komórki potomne otoczone błoną komórkową, a u roślin i grzybów dodatkowo ścianą komórkową.
Mejoza prowadzi do powstania czterech komórek potomnych o haploidalnej liczbie chromosomów (n), z których każda zawiera zmniejszoną do 1/4 ilość materiału genetycznego (c), w porównaniu do ilości DNA zawartego w komórce macierzystej (4c). Crossing-over umożliwia rekombinację materiału genetycznego, co prowadzi do zmienności organizmów. Zmienność organizmów warunkuje też losowy rozdział zrekombinowanych chromosomów do komórek potomnych, gdyż mogą one zawierać różne allele poszczególnych genów.
Fazy jądrowe. Dzięki mejozie w cyklu życiowym organizmów eukariotycznych pojawiły się dwie fazy: haploidalna (haplofaza – n) i diploidalna (diplofaza – 2n). Efektem kolejnego następowania po sobie obu faz jest przemiana faz jądrowych, niekiedy połączona z przemianą pokoleń.
W zależności od tego, czy mejoza następuje bezpośrednio przed zapłodnieniem, czy też oddzielona jest od zapłodnienia w czasie, wyróżnia się następujące typy mejozy.
Mejoza pregamiczna występuje, gdy organizm diploidalny wytwarza gamety, z których w wyniku zapłodnienia powstaje nowy organizm diploidalny. Zachodzi u zwierząt i nielicznych glonów oraz niektórych jednokomórkowych eukariontów, np. u orzęsków. U organizmów jednokomórkowych podczas diplofazy odbywa się rozmnażanie na drodze mitozy, a u wielokomórkowych zachodzące mitozy prowadzą do rozwoju organizmu.
Mejoza postgamiczna występuje, gdy organizm haploidalny wytwarza gamety na drodze mitozy. Powstała po zapłodnieniu zygota od razu dzieli się mejotycznie. Mejoza taka jest charakterystyczna dla wielu jednokomórkowych eukariontów, np. wiciowców, których organizmy powstające w wyniku mejozy w haplofazie są potencjalnymi gametami. Natomiast u organizmów wielokomórkowych, np. niektórych glonów w wyniku mejotycznego podziału zygoty powstają haploidalne zarodniki, czyli mejospory.
U roślin i większości glonów organizm haploidalny zwany gametofitem wytwarza na drodze mitozy gamety, z których po zapłodnieniu powstaje organizm diploidalny – sporofit. Sporofit produkuje z kolei na drodze mejozy zarodniki (spory), które rozwijają się w organizm znów wytwarzający gamety. W takim cyklu życiowym przemiana faz jądrowych łączy się z przemianą pokoleń. Można wówczas mówić o mejozie pośredniej. Obserwuje się przy tym stopniową redukcję gametofitu (zwłaszcza u roślin okrytonasiennych).
Amitoza w komórkach prokariotycznych polega na rozdzieleniu zreplikowanego wcześniej DNA między dwie powstające na drodze podziału komórki. Natomiast u organizmów eukariotycznych zachodzi wtedy, gdy jądro wraz z całą zawartością dzieli się bezpośrednio przez przewężenie. Nie wyodrębniają się wówczas chromosomy i nie tworzy się wrzeciono kariokinetyczne, a materiał genetyczny nie jest precyzyjnie rozdzielany na dwie połowy. Amitoza występuje w komórkach eukariotycznych starzejących się i zdegenerowanych oraz w jądrach poliploidalnych.