Ludzie różnie sobie radzą w sytuacjach konfliktu. Jedni będą się starali za wszelką cenę postawić na swoim. Nie będą się przejmowali dążeniami czy potrzebami innych. Ich cel będzie najważniejszy.
Stojąc na stanowisku, że cel uświęca środki, nie poddadzą się i nie będą w stanie lub nie zechcą zrezygnować z własnych potrzeb. W takim wypadku osiągnięcie celu jest priorytetem. Ludzie ci nie ustąpią, będą walczyć do momentu, aż wygrają, a jeśli nie wygrają, to po pewnym czasie spróbują znowu podjąć walkę.
Konflikty społeczne mogą przybierać różne postacie. Najważniejsze z nich to:
konflikty wewnątrzspołeczne | np. strajki, demonstracje |
konflikty kulturowe | dotyczą konfliktów pomiędzy przedstawicielami odmiennych kultur |
konflikty międzypaństwowe | np. zatargi o sporne terytoria, wojny lokalne, międzypaństwowe |
konflikty ekonomiczne | dotyczą walki o nowe rynki lub surowce |
konflikty o wartości | np. konflikty pomiędzy przedstawicielami różnych wyznań religijnych |
W niektórych sytuacjach można uniknąć konfliktu czy samej konfrontacji, namawiając przeciwnika do zawieszenia broni. Jednak takie działanie na niewiele się zda, ponieważ rezygnacja z celów jednej i drugiej strony konfliktu do niczego nie doprowadzi, a prawdopodobnie jedynie przesunie w czasie konfrontację.
Ostatnia możliwość to taka, że ludzie decydują się na kompromis lub wspólne wypracowanie celów i określenie stanowisk, co może doprowadzi do pozytywnego zakończenia konfliktu. Redukcja własnych pragnień przy jednoczesnej akceptacji pragnień drugiej strony konfliktu i osiągnięcie takiego stanu, który satysfakcjonowałby obie strony, jest kompromisem. Trzeba podkreślić, że satysfakcja w kompromisie nigdy nie jest całościowa, a tylko częściowa, gdyż każda ze stron musiała nieco ustąpić. Kompromis najczęściej jest efektem długotrwałych negocjacji, podczas których spotykają się rożne reprezentacje i grupy interesów.
Kompromis może być osiągnięty przez zastosowanie trzech sposobów dochodzenia do zgody:
arbitraż | Rozstrzygnięcia konfliktu dokonuje trzecia strona, pełniąca funkcję arbitra. Arbiter zapoznaje się z racjami obu stron i wydaje werdykt, a strony powinny respektować decyzje przez niego podjęte. Jeżeli jedna ze stron nie zgadza się z decyzją arbitra, powstaje tzw. protokół rozbieżności. |
mediacja | Za całość negocjacji odpowiada mediator, który poszukuje rozwiązania, które byłoby do zaakceptowania przez wszystkie strony konfliktu. |
koncyliacja | Jest to konfrontacja stanowisk, w którym strona trzecia odpowiada za zorganizowanie spotkania, uzgadnia jego warunki, ale nie pełni tak aktywnej roli jak arbiter czy mediator. To same strony same muszą wypracować wspólne stanowiska i dojść do konsensusu. |
Często areną negocjacji jest parlament, gdzie ścierają się poglądy partii politycznych i organizacji społecznych. Polska posiada długą tradycję rozwiązywania konfliktów społecznych na drodze negocjacji. Można tutaj wspomnieć o porozumieniach sierpniowych powołujących NSZZ „Solidarność” czy obradach okrągłego stołu,które doprowadziły do demontażu komunizmu.