Nazwa pierwiastka Skrót Wartościowość Aktyn Ac III Ameryk Am III,IV,V,VI Antymon Ab III,V Argon Ar 0 Arsen As III,V Astat At I,II,V,VI Azot N I,II,III,IV,V Bar Ba II Berkel Bk III,IV Beryl...
a) odparowanie - stosowne jest do rozdzielania składników, kiedy jeden z nich jest nielotny np. rozdzielanie soli i wody b) krystalizacja - wydzielanie z roztworu substancji w postaci kryształów np.pozyskiwanie cukru i soli c) sączenie...
Reakcja chemiczna Definicja: Reakcja chemiczna to proces, w którym jedna lub więcej substancji (reaktantów) ulega przekształceniu, tworząc nowe substancje o odmiennych właściwościach fizycznych i chemicznych. Kluczowym aspektem jest zmiana...
1. Kwas mrówkowy Właściwości - Bezbarwna, klarowna ciecz - Ostry, drażniący zapach - Temperatura topnienia ok. 8 C - Temperatura wrzenia 100,7 C - Temperatura zapłonu 69 C - Gęstość 1,22 g/cm3 - Jest palny - Dobrze...
METAL + NIEMETAL ----> SÓL BEZTLENOWA (sól kwasu beztlenowego) Jest **najprostsz**y sposób otrzymywania soli beztlenowych. Należy jednak pamiętać, iż nie wszystkie metale przereagują w powyższej reakcji. Chodzi tu głównie o metale szlachetne...
Woda jest jednym z najważniejszych i najbardziej rozpowszechnionych związków chemicznych na kuli ziemskiej. Znajduje się w stałym obiegu w przyrodzie, stanowi jedną z geosfer (hydrosferę), zajmuje ponad 2/3 powierzchni Ziemi, woda znajduje się...
Etan: - Całkowite spalanie: \[2 C_2H_6 + 7O_2 \rightarrow 4CO_2 + 6H_2O\] - Półspalanie: \[2 C_2H_6 + 5O_2 \rightarrow 4CO + 6H_2O\] - Niecałkowite spalanie: \[2 C_2H_6 + 3O_2 \rightarrow 4C + 6H_2O\] Pentan: - Całkowite...
Maria Skłodowska-Curie jest jedyną kobietą, która zdobyła dwie Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki i chemii. Zyskała sławę jako badaczka promieniotwórczości i odkrywczyni dwóch nowych pierwiastków - radu i polonu. Doświadczenia, które przeprowadzała...
Inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca, położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki (technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa). Wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z dziedziny wytrzymałości...
I. KWASY 1. Kwasy beztlenowe: a.) Przykłady: HF – kwas fluorowodorowy HCl - kwas chlorowodorowy HB – kwas borowodorowy HJ – kwas jodowodorowy H2S – kwas siarkowodorowy b.) Otrzymywanie: wodór +...
Podst. właściwości tlenu: -gaz -bezbarwny -bezwonny -słabo rozpuszczalny w wodzie -niemetal -łączy się z niemetalami i metalami, tworząc tlenki -podtrzymuje spalanie, sam się nie pali W 1774 roku Joseph Priestley odkrył tlen,...
Wyższe kwasy tłuszczowe to kwasy o kilkunastu atomach węgla w cząsteczce, np. - kwas palmitynowy C 15 H 31 COOH i - kwas stearynowy C 17 H 35 COOH oraz - kwas oleinowy C 17 H 33 COOH. Kwasy karboksylowe wchodzą w skład tłuszczów, wiec...
Ropa naftowa Ropa naftowa, mieszanina węglowodorów, kwasów karboksylowych, fenoli, azotowych związków heterocyklicznych, żywic, związków metaloorganicznych. Skład ropy naftowej jest zmienny i zależy od miejsca wydobycia. Głównymi...
Węgiel jest pierwiastkiem najczęściej występującym w przyrodzie. Historia wydobycia węgla liczy już ponad półtora wieku, a w 1993 r. jego łączna produkcja osiągnęła 3655 mln ton. Natomiast łączne wydobycie do 1980 r. ocenia się na 140 mld ton,...
Izotopy to odmiany tego samego pierwiastka różniące się liczbą neutronów w jądrze. Izotopy posiadają te same właściwości chemiczne, natomiast różnią się nieznacznie właściwościami fizycznymi (np. gęstością, temperaturą wrzenia i topnienia, oporem...
Wodór - symbol H, gęstość=0,0899g/dm3 Wodór był już prawdopodobnie znany alchemikom, powstaje bowiem w reakcjach metali z kwasami. Wodór odkrył i opisał jako pierwszy angielski chemik w 1776roku HENRY CAVENDISZ (czyt. Kavdysz)....
Metalami szlachetnymi nazywamy metale, które nie wypierają wodoru z kwasów tzn. stoją za wodorem w szeregu napięciowym. Należą one do grupy metali ciężkich. Wśród metali szlachetnych wyróżnia się srebro, złoto i platynę oraz inne metale z grupy...
Metale ciężkie to pierwiastki o masie właściwej większej od 4,5 g/cm,3 które w reakcjach chemicznych wykazują tendencję do oddawania elektronów, tworząc proste kationy. W stanie stałym i ciekłym charakteryzują się dobrą przewodnością cieplną i...
Otrzymywanie soli 1. Reakcja zobojętniania: KWAS + ZASADA ---> SÓL + WODA 2. Reakcja tlenków metali z kwasami: TLENEK METALU + KWAS ---> SÓL + WODA 3. Reakcja metali z kwasami: METAL + KWAS ---> SÓL + WODÓR 4. TLENEK KWASOWY + ZASADA --->...
Maria Skłodowska urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie, w domu przy ul. Freta 16. Była piątym, najmłodszym dzieckiem w rodzinie Skłodowskich. Rodzice Marii byli nauczycielami. Ojciec - nauczał fizyki i matematyki w szkołach średnich,...
METANOL Zastosowanie: -jako rozpuszczalnik -do prod. formaliny -jako środek konserw. do przechowyw. tworzyw antonomicznych -do prod.barwników Właściwości fizyczne: - bezbarwna ciecz - charakt.zapach - b.dobrze rozpuszcalna...
Gazami szlachetnymi nazywa się pierwiastki z grupy układu okresowego pierwiastków chemicznych. Do pierwiastków tych zalicza się: hel, neon, argon, krypton, ksenon i radon. Pierwiastki te są niemal całkowicie niereaktywne, a hel, neon, argon i...
Argon (Ar, łac. argon) – pierwiastek chemiczny będący gazem szlachetnym. Argon wyodrębnili i zidentyfikowali Lord Rayleigh i sir William Ramsay w 1894 roku. Zastosowania Jest jednym z podstawowych atomów(obok dwutlenku węgla) stosowanych w...
Jak zbudowana jest materia? Materia ma budowę ziarnistą i składa się z maleńkich cząsteczek będących w ciągłym ruchu. Co to jest atom? Atom jest najmniejszą cząstką pierwiastka. Atom składa się z jądra i elektronów. Jądro zawiera...
Wpływ używek (alkohol, narkotyki, papierosy) za zdrowie i życie człowieka. Ludzie uzależniają się od tytoniu, alkoholu, substancji odurzających i psychotropowych, hazardu, seksu, nadmiernego lub niedostatecznego jedzenia oraz wielu innych...
Kwasy H2SO4 - Kwas siarkowy (VI) H2SO3 - Kwas siarkowy (IV) HNO3 - Kwas azotowy (V) HNO2 - Kwas azotowy (III) H3PO4 - Kwas fosforowy (V) HClO - Kwas chlorowy (I) HClO2 - Kwas chlorowy (III) HClO3 - Kwas chlorowy (V) HClO4 - Kwas...
Tlenki - produkty reakcji łączenia się pierwiastków z tlenem. Przykładowe równania reakcji chemicznych (tlenków): Tlenek magnezu 2Mg + O2 ------> 2MgO Tlenek węgla (IV) ...
BUDOWA ATOMU Atomistyczno cząsteczkowa teoria budowy materii Pojęcie atomu pojawiło się w IV w p.n.e. Wprowadził je grecki filozof Demokryt z Abdery. Pochodzi ono od greckiego słowa „atomas” (niepodzielny). W XIX wieku dokonano odkryć...
Odczyn wody to cecha roztworu elektrolitu określana przez wartość stężenia jonów wodorowych; jeżeli przeważają odszczepione w procesie dysocjacji elektrolitycznej wolne jony wodorowe (H+), mówimy o odczynie kwaśnym, jeżeli wodorotlenowe (OH-) - o...
Twardość wody Określenie twardości wody pierwotnie było rozumiane jako, że jest ona miarą własciwości wody, która uwidacznia się w zużywaniu mydła, bez wytwarzania piany przy skłócaniu. Mydło jest wytrącane głównie przez jony wapniowe i...
1. Utlenienie i redukcja. Reakcją utlenienia-redukcji nazywamy proces, w którym następuje wymiana elektronów między substancją utleniającą a substancją redukującą, na skutek czego atomy pierwiastków biorących udział w reakcji zmieniają swój...
Atomy są bardzo małe trudno sobie wyobrazic jak... Najbardziej charakterystyczne cechy atomów to ich masa i wielkość (rozmiar) np. wodór (H) 0,167*10-23g (masa atomu), 0,000000008 (średnica atomu). Atomowa jednostka masy jest tak mała, że masy...
MOL- jest to taka ilosc gramow substancji ktora zawiera liczbe Avagadra 6,02*10 do 23 atomow lub czasteczek MASA MOLOWA-jest to taka ilosc gramow substancji rowna liczbowo masie atomowej lub czasteczkowej. MASA ATOMOWA- jest to masa atomu...
Geneza nazw tworzyw Tworzywa sztuczne to ogólnie i powszechnie przyjęta nazwa materiałów, których podstawowym (a nieraz wyłącznym) składnikiem są substancje wielkocząsteczkowe. Ich dawną nazwą jest masa plastyczna, ale i obecnie stosowany...
Związkami organicznymi nazywa się związki węgla. Wyjątkiem są: tlenki węgla, sole kwasu węglowego (węglany) oraz kilka innych, rzadziej spotykanych związków. Terminem „chemia organiczna” określa się gałąź chemii zajmującą się badaniem i...
Chromatografia to metoda chemicznej analizy instrumentalnej, w której dokonuje się podziału substancji (w przeciwprądzie) między fazę nieruchomą (bibuła filtracyjna, cienka warstwa adsorbentu naniesiona na płytkę, wypełnienie kolumny) i fazę...
SMOG [ang.], utrzymujące się nad terenami wielkich miast i okręgów przem. zanieczyszczenia powietrza atmosf.; smog tworzą zanieczyszczenia pierwotne (pyły, gazy i pary emitowane przez zakłady przem., energ., silniki spalinowe pojazdów mech. itp) i...
WODOROTLENEK- związek chemiczny składający się z metalu i tylu grup wodorotlenowych ilu wartościowy jest metal 1. Wzór ogólny MeOH 2. Nazewnictwo stare i nowe Nowe nazewnictwo wodorotlenków. Do sowa wodorotlenek dodajemy nazw metalu w...
Azotan srebra Azotan(V) srebra(I), AgNO3 - nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu azotowego i srebra. Związek ten został odkryty przez Alberta Wielkiego. Otrzymuje się go w reakcji stężonego kwasu azotowego z metalicznym srebrem zgodnie z...
Promieniotwórczość Promieniotwórczość - to zjawisko samorzutnego rozpadu jąder połączone z emisją cząstek beta, cząstek alfa, promieniowania gamma. Na przemianę jądra nie mają wpływu czynniki zewnętrzne takie jak: temperatura, pole...
Węgiel aktywny : 1) 80-95% węgla pierwiastkowego 2) wytwarzany z węgla drzewnego ,kamiennego i brunatnego, półkoksu kości itp. Metodą aktywacji gazowej : - zwęglony materiał poddawany jest działaniu gazów najczęściej przegrzanej pary...
Reakcją utlenienia-redukcji nazywamy proces, w którym następuje wymiana elektronów między substancją utleniającą a substancją redukującą, na skutek czego atomy pierwiastków biorących udział w reakcji zmieniają swój stopień utlenienia. Owa...
NAZEWNICTWO WYBRANYCH KLAS ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH 1 ALKANY Pierwsze cztery nierozgałęzione alkany mają nazwy zwyczajowe: metan, etan, propan, butan. Nazwy wyższych członów szeregu homologicznego składają się z rdzenia liczebnikowego (w języku...
Właściwości i zastosowanie soli Chlorek sodu NaCl - bezbarwna substancja krystaliczna - rozpuszczalna w wodzie - w postaci oczyszczonej nie jest higroskopijny - stosowany do celów spożywczych - jako środek konserwujący - przemyśle...
Już w pierwszej połowie XIX wieku zauważono, że pewne substancje znajdujące się w układzie reagującym mogą istotnie wpływać na szybkość reakcji, mimo że w jej wyniku nie ulegają przemianom chemicznym. Substancje zwiększające szybkość reakcji...
Budowa białek Białka podobnie jak wielocukry, są polimerami naturalnymi. W odróżnieniu od wielocukrów białka zbudowane są z różnych „cegiełek” tzw. Reszt aminokwasowych: H Z O Z –N–CH–C– o symbolu...
Z cukrami spotykamy się ciągle w życiu codziennym, są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie i odgrywają bardzo dużą rolę w procesach życiowych organizmów żywych. Cukry powstają w przyrodzie w zielonych częściach roślin z dwutlenku węgla i wody w...
Zastosowanie Wodór stosuje się jako surowiec do syntezy podstawowych produktów przemysłu chemicznego - amoniaku, chlorowodoru, metanolu i benzyny syntetycznej. Jest używany do prowadzenia procesów redukcji (np. tlenków metali) i uwodorniania...